Hoe is calisthenics ontstaan?

Het ontstaan van de sport gaat ver terug in de tijd. Een tijd waar sporten met gewichten én apparaten zoals we tegenwoordig veel zien (zoals bij fitness en CrossFit) nog niet bestonden. Ooit was sporten/bewegen noodzakelijk om voeding te bemachtigen. De mensheid is gaan sporten nadat de toegang tot voeding vanzelfsprekend werd. Er was immers meer voeding beschikbaar dan dat er aan dagelijkse behoefte nodig was. Sporten werd een bezigheid om er fysiek goed uit te zien en fit te blijven.

Met gemak kunnen we zeggen dat deze periode er al was in de Griekse tijd (3000 jaar voor Christus tot het jaar 500 na Christus), de naam van de sport komt ook uit deze tijd. Ja, het is goed mogelijk dat calisthenics een van de eerste sporten was die er bestond. Hoe tof is dat?

Maar wat betekent calisthenics precies? Als je het woord vanuit het Engels naar het Nederlands vertaalt dan krijg je de vertaling gymnastiek. Dit is correct, maar het woord staat voor meer dan dat. Het woord is een samenstelling van twee Griekse woorden, namelijk ‘Cali’ wat staat voor ‘Mooi’ en ‘Sthénos’ staat voor ‘Kracht’. Samen staan deze woorden voor mooie kracht, ook wel bekend als functionele kracht. Deze street workout sport kenmerkt zich dan ook door trainen met het eigen lichaamsgewicht. Daarbij is relatieve kracht (kracht in verhouding tot het lichaamsgewicht) belangrijker dan absolute kracht (meer kilo’s bankdrukken is beter).

Een voorbeeld van een lichaamgewichtoefening is de front lever, zoals hierboven afgebeeld.

Ondertussen hebben we alles over de term calisthenics uitgelegd. Het heeft verschillende voordelen, maar er zijn ook enkele nadelen. Hieronder lees je daarover meer.

Voordelen van calisthenics:

1. Je kan overal trainen. Calisthenics oefeningen kunnen overal worden uitgevoerd. Denk bijvoorbeeld in een park (in Utrecht alleen vind je bijvoorbeeld al ruim 25 parken). Naast een park kun je ook lantaarnpalen in de stad gebruiken om je op te trekken of bankjes voor dips en box jumps. Pas wel op dat je netjes met openbare spullen omgaat. Als een attribuut er niet zo stevig uitziet kun je beter verder zoeken. Als laatste is thuis trainen ook een optie. Je eigen lichaam is je gym. Zo kun je tijd effectief inplannen.
2. Goedkoop sporten. Er is geen of minimale apparatuur nodig, dat maakt de sport bijzonder goedkoop. Er is geen noodzaak van een sportschool of dure apparatuur. Dit maakt het een erg betaalbare en gemakkelijk toegankelijke vorm van lichaamsbeweging. Vergeet ook niet dat elke locatie je eigen gym is. Je hoeft niet met de auto naar de sportschool om te sporten en scheelt je brandstof kosten (waarom mensen überhaupt met de auto gaan sporten blijft mij een raadsel. Je kan letterlijk op de fiets stappen en al de nodige beweging krijgen).
3. Verbetering van de algehele lichaamskracht: Door je eigen lichaamsgewicht te gebruiken, worden al je spiergroepen getraind en verbeter je je algehele lichaamskracht. Dit is allemaal in een perfecte combinatie omdat je spiermassa in verhouding is tot je lichaamsgewicht. Uit meerdere onderzoeken worden de lichamen van calisthenics beoefenaars als meest atletisch en sexy ervaren, samen met rotsklimmers.
4. Verbetering van de flexibiliteit en mobiliteit: calisthenics oefeningen omvatten vaak dynamische bewegingen, waardoor je flexibiliteit en mobiliteit kunnen verbeteren. Een goed voorbeeld waarbij je de mobiliteit van je schouders traint is de skin the cat-oefening, die je leert bij voor de back lever.
5. Minder of geen risico op overbelasting van gewrichten: calisthenics oefeningen zijn over het algemeen minder belastend voor de gewrichten dan oefeningen met zware gewichten, waardoor het risico op blessures wordt verminderd. Daardoor wordt de sport als veiliger alternatief gezien in vergelijking tot CrossFit, gewichtheffen of fitness.
6. Verbetering van de coördinatie en balans: calisthenics oefeningen vereisen veel stabiliteit en balans, waardoor je coördinatie en balans kunnen verbeteren. Een goed voorbeeld van een balansoefening is de pistol squat.
7. Leer toffe oefeningen/moves. Kun je de handstand uitvoeren? Zo nee, tijd om met calisthenics te starten. Dit is een van de oefeningen die weinig mensen kunnen. Naast handstanden kun je nog veel meer vette moves leren. Denk aan de front- of back lever of de human flag. Met deze oefeningen maak je zeker indruk.
8. Betere weerstand. Buiten trainen in de zomer en winter. Het zal niet altijd mooi weer zijn en soms zul je ook in de kou en regen buiten staan. Frisse lucht is goed voor je lichaam en geest. Reden genoeg om buiten te trainen.

Nadelen van calisthenics:

1. Beperkte progressie: Na verloop van tijd kan het moeilijk worden om verder te komen met calisthenics oefeningen, omdat je niet meer gewicht kunt toevoegen zoals bij traditionele krachttraining. Natuurlijk kun je meer herhalingen doen (van 10 naar 20 push-ups), maar alles is relatief en is moeilijk te meten met sporters om je heen. Trots kunnen zeggen dat je 150 kilo kan deadliften voelt beter, toch?
2. Minder geschikt voor het opbouwen van spiermassa (qua volume): Als je als doel hebt om spiermassa op te bouwen, kan calisthenics minder effectief zijn dan krachttraining met zware gewichten. Dit gaat er niet zozeer om dat je geen spiermassa kan opbouwen, maar over het algemeen zijn spieren strak en compact. Bij krachttraining met gewichten, wat vaak korter en explosiever is, zie je vaker spieren met meer volume.
3. De sport kan uitdagend zijn voor beginners: Sommige calisthenics oefeningen, zoals pull-ups en handstand push-ups, kunnen voor beginners moeilijk zijn om uit te voeren. Het is ook even zoeken om meer variaties van oefeningen te leren. Bij fitness is het makkelijk om het gewicht lager in te stellen. Is dit het geval voor jou? Start dan met sit-ups, squats en push-ups waarbij je jouw lichaam uitdrukt met je handen op een bankje. Elke oefening kan je makkelijker maken.
4. Beperkte variatie: Omdat calisthenics oefeningen alleen je lichaamsgewicht gebruiken, kan de variatie beperkt zijn in vergelijking met krachttraining met gewichten. Om die reden zie je ook vaak in de sport dat er zo nu en dan toch gebruik wordt gemaakt van gewichten (denk aan gewichtsvesten om je eigen gewicht zwaarder te maken).
5. Isoleren van spiergroepen is relatief moeilijk. Zeker als je een blessure hebt, waardoor je een deel van je armspieren niet kan gebruiken is dat een uitdaging. Bij een sport als fitness kun je hier makkelijker rekening mee houden omdat dit vaak geïsoleerde oefeningen zijn.
6. Minder effectief voor het verbeteren van de botdichtheid: Omdat calisthenics oefeningen niet zoveel impact hebben als oefeningen met zware gewichten, kunnen ze minder effectief zijn voor het verbeteren van de botdichtheid.
7. Minder ontwikkelde beenspieren. Ondanks dat squats, lunges en wall-sits effectieve oefeningen zijn voor het versterken van de bilspieren, zullen ze nooit dezelfde resultaten opleveren als intensieve squattraining met een hoeveelheid gewichten. Calisthenics kan de beenkracht verbeteren en de balans versterken, maar het zal niet dezelfde mate van kracht ontwikkelen die nodig is om bijvoorbeeld zware gewichten op te tillen met je benen.